کلمه مشاع به معنای تقسیم نشده و مشترک است. ملک مشاع نیز به معنای ملکی است که بین دو یا چند نفر مشترک بوده اما محدوده سهم هر یک از شرکا در این ملک مشخص نیست. در مقابل واژه مشاع، کلمه مفروز را به معنای جدا شده داریم. بنابراین ملک مفروز نیز ملکی است که محدوده سهم شرکا در آن مشخص باشد.
در این مقاله درباره سند ملک مشاع، نحوه فروش چنین ملکی و افراز آن صحبت می‌کنیم. اگر ملک مشاعی دارید، یا قصد دارید چنین ملکی را خریداری کنید، حتما این مقاله را تا انتها مطالعه فرمایید.
سند ملک مشاع
در مقابل سند ملک مشاع، سند شش دانگ قرار دارد. البته این ۲ سند از نظر ظاهری تفاوتی با هم ندارند. بلکه به سندی، سند ملک مشاع گفته می‌شود که در آن شرکای یک ملک مشخص شده و میزان سهم هر یک تعیین شده باشد. اما سهم هر یک از شرکا از نظر محدوده جغرافیایی تعیین نشده باشد.
بنابراین، می‌توان گفت سند ملک مشاع و سند تفکیکی، از این نظر که شرکا در آن‌ها مشخص بوده و میزان سهم هر یک تعیین شده است، شباهت دارند. اما در سند ملک مشاع، محل قرارگیری و محدوده سهم هر یک مشخص نیست، ولی این محدوده در سند تفکیکی مشخص شده است.
نحوه مالکیت ملک مشاع
همانطور که گفتیم، در ملک مشاع، سهم هر یک از شرکا از نظر محدوده جغرافیایی مشخص نیست. همین موضوع مالکیت ملک مشاع را در شرایط خاصی قرار می‌دهد. مشخص نبودن محدوده سهم هر یک از شرکا، باعث می‌شود تمامی شرکا در تمامی آن ملک شریک باشند.
سهیم بودن تمامی شرکا در تمامی نقاط ملک نیز باعث می‌شود هر یک از شرکا به تنهایی نتواند در کل یا بخشی از ملک، به نحوه دلخواه خود دخل و تصرف کند. به عبارت دیگر، در ملک مشاع هیچگونه دخل و تصرفی (اعم از فروش یا تغییر) بدون رضایت تمامی شرکا نمی‌توان ایجاد کرد. این مسئله، نحوه فروش ملک مشاع را متفاوت می‌کند.
در ادامه به مسئله نحوه فروش ملک مشاع می‌پردازیم. بنابراین چه در جایگاه خریدار ملک مشاعی هستید، چه در جایگاه فروشنده و یکی از شرکای ملک مشاعی، حتما ادامه این نوشته را مطالعه فرمایید.
نحوه فروش ملک مشاع
از آن جایی که همه شرکا در تمامی ملک مشاع شریک هستند و هیچ کدام از آن‌ها نمی‌توانند به نحوه دلخواه و بدون رضایت یا اطلاع شرکای دیگر، دخل و تصرفی در ملک کنند، برای فروش ملک مشاع نیز رضایت و توافق تمامی شرکا الزامی است.
بنابراین، از نظر قانونی، این امکان وجود ندارد که یکی از شرکا، بدون اطلاع سایر شرکا، ملک را بفروشد. یعنی حتی این امکان وجود ندارد که یکی از شرکا، به میزان سهم خود از ملک مشاعی را بفروشد. زیرا اساسا محدوده سهم وی مشخص نبوده و در کل ملک پراکنده است.
البته اگر برای فروش ملک بین شرکا توافق حاصل نشود، باز هم راهی برای فروش ملک وجود دارد. برای فروش ملک مشاع در این حالت باید با مراجعه به مراجع ذیصلاح، جهت تقسیم ملک مشاع اقدام کنید. تقسیم ملک مشاع از نظر قانونی به ۳ روش زیر انجام می‌شود.
- افراز ملک مشاع
- تعدیل ملک مشاع
- رد ملک مشاع
در ادامه نکات مهمی را در خصوص تقسیم به ملک مشاع به ۳ روش یاد شده توضیح می‌دهیم.
افراز ملک مشاع
افراز ملک مشاع حالتی است که در آن می‌توان ملک را دقیقا متناسب با سهم شرکا تقسیم کرد. در واقع در افراز، ملک باید قابل تقسیم کردن باشد. مثلا زمین به طور کل قابلیت تقسیم شدن دارد (البته در شرایطی ممکن است متناسب با سهم شرکا، قابل افراز نباشد)، اما یک واحد آپارتمان را نمی‌توان بین چند شریک افراز کرد. در این حالت باید به سایر روش‌های تقسیم ملک مشاع رجوع کنیم.
تعدیل ملک مشاع
شرایطی را فرض کنید که در صورت تقسیم ملک مشاع، بخش از آن ملک مرغوب‌تر و ارزشمندتر از بخش‌های دیگر شود. در این حالت برای تقسیم ملک مشاع، از روش تعدیل استفاده می‌کنند. در روش تعدیل، به جای اینکه ملک را بر اساس مساحت آن تقسیم کنیم، مبنای تقسیم ملک، ارزش آن می‌شود.
بنابراین در روش تعدیل ملک مشاع، باید ابتدا ملک ارزش‌گذاری شود، سپس بر اساس ارزش تعیین شده و متناسب با سهم شرکا، کار تقسیم ملک انجام می‌شود. اما شرایطی وجود دارد که باز هم نمی‌توان بر اساس ارزش ملک، سهم هر یک از شرکا در ملک را مشخص و تقسیم کرد. در این حالت از تقسیم ملک به روش رد استفاده می‌شود.
رد ملک مشاع
شرایطی را فرض کنید که از یک سو سهم شرکا در ملک برابر نیست و از سوی دیگر، نمی‌توان ملک را بر اساس مساحت یا ارزش آن، متناسب با سهم شرکا تقسیم کرد. در این شرایط، برای تقسیم ملک از روش رد ملک مشاع استفاده می‌کنیم.
در این روش، ملک بر اساس ارزش تقسیم شده، اما به یک یا چند نفر از شرکا، سهمی کمتر از ارزش واقعی سهم آن‌ها می‌رسد. در این شرایط، سایر شرکا باید مابه‌التفاوت سهم سایر شرکا را به صورت نقدی پرداخت کنند.
حق شفعه در فروش ملک مشاع
حق شفعه در فروش ملک مشاع عبارت است از اینکه اگر یکی از شرکا بخواهد سهم خود را بفروشد، می‌تواند بدون اقدام برای تقسیم و تفکیک، سهم خود را بدون درد سر به شریک خود بفروشد. در واقع حق شفعه، حق خرید ملک مشاعی، برای شریک است.
برای توضیح دقیق‌تر حق شفعه، باید این را بدانید که حق شفعه صرفا در حالتی برای ملک مشاعی قابل تعریف است که تعداد شرکا بیش از ۲ نفر نباشند. در این حالت، اگر یکی از شرکا بخواهد ملک مشاعی را بفروشد، این حق برای شریک دیگر وجود دارد که ابتدا او سهم شریک خود را بخرد.
به عبارت دیگر، در حالتی که ۲ نفر در یک ملک شریک باشند، قانون گذار برای حفظ منافع فردی که فروشنده نیست، تعیین کرده که ابتدا او حق دارد سهم شریک خود را بخرد. در صورتی که وی تمایلی به خرید نداشته باشد، شریکی که فروشنده است می‌تواند فروش ملک به دیگری را پیگیری کند.
خلع ید مشاعی
موضوع خلع ید مشاعی زمانی ایجاد می‌شود که مسئله تصرف عدوانی، توسط یک یا چند نفر از شرکا در خصوص یک ملک مشاعی اتفاق افتاده باشد. به عبارت دیگر، اگر یک یا چند نفر از شرکا، بدون رضایت سایر شرکا، از یک ملک به نحوی بهره‌برداری کنند که مانع استفاده و بهره‌مندی سایر شرکا شود، آنگاه شرکایی که متضرر شده‌اند، برای حل این مشکل باید جهت خلع ید مشاعی اقدام کنند.
نکته بسیار مهم درباره طرح دادخواست خلع ید مشاعی این است که در نتیجه اقامه این دعوا، دادگاه ابتدا حق انتفاع از ملک را از شاکی و متشاکی سلب می‌کند. سپس در ادامه پیگیری این دادخواست، دادگاه برای حل مشکل اقدام به تقسیم ملک مشاعی می‌کند تا به این ترتیب، طرفین دعوا سهم خود را از ملک مشاعی جدا کرده و هر کدام بتوانند به صورت مستقل از آن بهره‌مند شوند.
با توجه به نکات عنوان شده در این مقاله در خصوص ملک مشاعی و مسائل مرتبط با فروش ملک مشاعی، آیا به نظر شما سرمایه گذاری روی زمین مشاعی می‌تواند گزینه مناسبی برای کسب سود باشد؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.
آیا سرمایه گذاری روی ملک مشاعی مناسب است؟
سرمایه گذاری روی ملک مشاعی یک نیمه پر و یک نیمه خالی دارد. نیمه خالی خرید مشاعی، دردسرها و مشکلات حقوقی احتمالی در معامله چنین ملکی است. اما نیمه در لیوان این است که در خرید چنین ملکی، احتمال اینکه بتوانید تخفیف مناسبی حین معامله دریافت کنید، بسیار زیاد است.
بنابراین پاسخ به این سوال که آیا روی زمین مشاعی سرمایه گذاری کنیم یا نه، به دانش شما در خصوص مسائل حقوقی و توانایی شما در مذاکره برای گرفتن تخفیف مرتبط است. بدیهی است که آکولند و نمایندگان حرفه‌ای این مجموعه، می‌توانند با دانش حقوقی زیاد و توانا مذاکراتی بالای خود، بهترین نتیجه را در سرمایه گذاری برای شما رقم بزنند.
اگر تمایل دارید روی زمین سرمایه گذاری کنید، آکولند می‌تواند این فرایند سخت و طولانی را برای شما با سرعت و به آسانی پیش ببرد. ما در آکولند از زمان پیدا کردن زمین مناسب برای سرمایه گذاری، بررسی مسائل حقوقی آن، کارشناسی قیمت زمین، حضور در جلسه فروش برای مذاکره از طرف شما در کنار شما هستیم.
همراهی ما با شما حتی پس از انجام خرید ادامه خواهد داشت. ما برای ایجاد ارزش افزوده روی زمین (ساخت‌وساز، تغییر کاربری، دریافت جواز ساخت و…) در کنار شما هستیم. همچنین می‌توانید برای فروش زمین پس از ایجاد ارزش افزوده نیز روی آکولند حساب کنید. برای شروع سرمایه گذاری روی زمین، همین حالا با شماره ۰۲۱۹۱۰۹۹۱۱۸ تماس حاصل فرمایید.
